Διαβήτης: Τι πρέπει να προσέξουν οι ασθενείς τις μέρες του καύσωνα – Η ειδικός απαντά

Ο καύσωνας, δηλαδή η παρατεταμένη περίοδος ακραίων θερμοκρασιών, αποτελεί έναν σημαντικό περιβαλλοντικό στρεσογόνο παράγοντα για τον ανθρώπινο οργανισμό. Τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 ή τύπου 2 είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στις επιπτώσεις των υψηλών θερμοκρασιών, εξαιτίας των μεταβολικών και αγγειακών διαταραχών που συνοδεύουν τη νόσο. Η κατανόηση της σχέσης μεταξύ καύσωνα και διαβήτη είναι κρίσιμη για την πρόληψη σοβαρών επιπλοκών και τη διασφάλιση της υγείας των ατόμων με διαβήτη κατά τους θερινούς μήνες.

Φυσιολογικές επιπτώσεις του καύσωνα στα άτομα με διαβήτη

Η ομοιόσταση του οργανισμού επηρεάζεται σημαντικά από την αύξηση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος. Στα άτομα με διαβήτη, οι φυσιολογικοί μηχανισμοί απάντησης στη θερμική καταπόνηση υπολειτουργούν:

Δυσλειτουργία της αγγειοδιαστολής. Η υπεργλυκαιμία προκαλεί βλάβες στο ενδοθήλιο των αγγείων, περιορίζοντας την ικανότητα του οργανισμού να πραγματοποιεί αγγειοδιαστολή – μια απαραίτητη λειτουργία για την αποβολή της θερμότητας μέσω του δέρματος.
Μειωμένη εφίδρωση. Η διαβητική νευροπάθεια επηρεάζει το αυτόνομο νευρικό σύστημα, περιορίζοντας τη δραστηριότητα των ιδρωτοποιών αδένων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μειωμένη ικανότητα θερμορύθμισης μέσω της εφίδρωσης.
Αφυδάτωση. Οι ασθενείς με διαβήτη έχουν συχνά αυξημένη αποβολή υγρών λόγω της πολυουρίας, ειδικά όταν η γλυκόζη είναι εκτός ελέγχου. Ο καύσωνας επιτείνει την απώλεια υγρών, με αποτέλεσμα την ταχεία αφυδάτωση, η οποία με τη σειρά της μπορεί να αυξήσει περαιτέρω τα επίπεδα γλυκόζης.
Αύξηση της γλυκόζης. Η αφυδάτωση και η θερμική καταπόνηση οδηγούν σε αύξηση των επιπέδων κορτιζόλης και κατεχολαμινών, που αντιρροπιστικά αυξάνουν τη γλυκόζη αίματος. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υπεργλυκαιμία ή ακόμα και σε διαβητική κετοξέωση ή υπερωσμωτικό κώμα, σε σοβαρές περιπτώσεις.

Κίνδυνοι και επιπλοκές

Οι συνέπειες της θερμικής καταπόνησης στα άτομα με διαβήτη περιλαμβάνουν:

• Θερμική εξάντληση και θερμοπληξία. Η αδυναμία ρύθμισης της θερμοκρασίας σώματος αυξάνει τον κίνδυνο θερμοπληξίας, μια επείγουσα ιατρική κατάσταση με υψηλή θνητότητα.
• Ορθοστατική υπόταση. Η αφυδάτωση και η αγγειακή δυσλειτουργία προκαλούν πτώση της αρτηριακής πίεσης, με κίνδυνο λιποθυμικών επεισοδίων.
• Επιδείνωση νεφρικής λειτουργίας. Η αφυδάτωση μπορεί να οδηγήσει σε οξεία νεφρική ανεπάρκεια, ιδίως σε διαβητικούς με ήδη επιβαρυμένη νεφρική λειτουργία (διαβητική νεφροπάθεια).
• Μειωμένη αποτελεσματικότητα φαρμάκων. Η θερμοκρασία επηρεάζει την απορρόφηση και δράση των αντιδιαβητικών φαρμάκων και της ινσουλίνης, ειδικά αν δεν αποθηκεύονται σωστά.

Προληπτικά μέτρα

Η πρόληψη των θερμικών επιπλοκών είναι εφικτή με την υιοθέτηση συγκεκριμένων στρατηγικών:

• Επαρκής ενυδάτωση. Οι ασθενείς πρέπει να πίνουν συστηματικά υγρά, ακόμα και αν δεν διψούν, αποφεύγοντας ροφήματα με καφεΐνη ή αλκοόλ που προκαλούν διούρηση.
• Ρύθμιση της γλυκαιμίας. Η συχνότερη μέτρηση γλυκόζης βοηθά στην πρόληψη ακραίων διακυμάνσεων. Η προσαρμογή της δόσης της ινσουλίνης ενδέχεται να είναι απαραίτητη, σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού.
• Κατάλληλη ένδυση και αποφυγή έκθεσης. Ελαφρά, ανοιχτόχρωμα ρούχα, χρήση καπέλου και παραμονή σε σκιερά ή κλιματιζόμενα μέρη είναι ζωτικής σημασίας.
• Ορθή αποθήκευση φαρμάκων. Η ινσουλίνη και άλλα φάρμακα πρέπει να διατηρούνται σε θερμοκρασία δωματίου ή ψυγείου, σύμφωνα με τις οδηγίες.
• Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση. Οι ασθενείς πρέπει να είναι ενημερωμένοι για τα πρώιμα σημεία θερμικής εξάντλησης και να γνωρίζουν πότε να αναζητούν ιατρική βοήθεια.

Συμπερασματικά, ο καύσωνας αποτελεί έναν σοβαρό και υποτιμημένο κίνδυνο για τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη. Η ευαλωτότητα τους σε αφυδάτωση, υπεργλυκαιμία, θερμική καταπόνηση και άλλες επιπλοκές καθιστά επιτακτική την ανάγκη για αυξημένη εγρήγορση κατά τους θερινούς μήνες. Η πρόληψη, η εκπαίδευση και η σωστή διαχείριση της νόσου υπό ακραίες θερμοκρασίες είναι απαραίτητα εργαλεία για την προστασία της υγείας αυτής της ευαίσθητης πληθυσμιακής ομάδας.